دوآپس DevOps ترکیبی از فرهنگ، تمارین و ابزاری هایی است که به تولید اپلیکیشن یا ارائه خدمات یک کمپانی سرعت می بخشد. به عبارت دیگر یک سازمان به لطف تیم دوآپس قادر خواهد بود تا خدمات خود را به نحو احسن به مشتریان ارائه داده و با کمپانی های رقیب موجود در بازار به رقابت بپردازد. در ادامه با نگاهی عمیق تر به بررسی مفهوم دوآپس DevOps خواهیم پرداخت.

دوآپس چگونه کار می کند؟

واژه DevOps مخفف کلمات توسعه (Development) و عملیات (Operation) می باشد. طبق مدل دوآپس تیم های توسعه و عملیات با یکدیگر ترکیب می شوند به گونه ای که مهندسین توسعه بر روی چرخه کلی یک اپلیکیشن کار می کنند.

به عبارت دیگر مهندسین دوآپس برای تولید یک اپلیکیشن روی مجموعه ای از فرآیندها نظیر توسعه، آزمایش، Deploy و عملیات فناوری اطلاعات (Operation) کار می کنند و محدود به یک عملکرد خاص نیستند. در برخی از موارد تیم های تضمین کیفیت (Quality Assurance) و امنیتی نیز در دوآپس ادغام می شوند؛ برای مثال اگر ابعاد امنیتی مدنظر مهندسین باشد تیم DevSecOps شکل خواهد گرفت.

تیم دوآپس فرآیندهایی که پیش تر کُند و دستی انجام می شد را به صورت اتوماتیک انجام می دهد. در حقیقت مهندسین دوآپس با استفاده از استک های تکنولوژی (Technology Stack) و تجهیزات خاص، سرعت رشد و توسعه اپلیکیشن را افزایش می دهند.

علاوه بر این مهندسین دوآپس می توانند برخی عملیات نظیر دیپلوی کردن کدها یا تامین زیرساخت های یک پروژه را به صورت مستقلانه انجام دهند. پیش تر برای انجام هر کدام از این عملیات باید تیم های بخصوصی به پروژه اضافه می شدند اما اکنون به واسطه دوآپس سرعت و چابکی تیم توسعه دهنده افزایش پیدا کرده است.

قدامات دوآپس (DevOps Practices)

چند اقدام کلیدی در دوآپس وجود دارد که سازمان ها به کمک آن می توانند فرآیند توسعه و مدیریت زیرساخت ها را ساده سازی کرده و محصولات خود را با سرعت بالاتری به مشتریان عرضه کنند. البته اکثر این اقدامات باید همراه با ابزارهای مناسب به کار گرفته شوند.

یکی از مهمترین اقدامات بروزرسانی های مختصر و مداوم است که کمپانی از طریق آن نوآوری خود را با سرعت بالا در اختیار مشتریان قرار می دهد. این بروزرسانی ها به نسبت موارد قدیمی کمی طبیعی تر اعمال می شوند و عملیات توسعه را با ریسک کمتری به سرانجام می رسانند.

بروزرسانی های مختصر و مداوم باعث می شود که تیم دوآپس آخرین مرحله از توسعه که منشا خطاها به شمار می رود را به راحتی شناسایی کرده و به همین دلیل باگ های یک نرم افزار را به سرعت پیدا کنند. اگرچه ریتم زمانی و سایز آپدیت ها با یکدیگر متفاوت است اما به طور کل سازمان هایی که از دوآپس استفاده می کنند به نسبت کمپانی های قدیمی، بروزرسانی های بیشتری برای محصولات نرم افزاری خود منتشر می کنند.

این نوع از سازمان ها برای افزایش انعطاف پذیری و سرعت نوآوری معمولاً از معماری میکروسرویس (Microservice) استفاده می کنند. این معماری در حقیقت سیستم های بزرگ و پیچیده را به پروژه های ساده و جداگانه تبدیل می کند. به عبارت دیگر هر اپلیکیشن به کامپوننت های (سرویس) مستقلی تقسیم می شود که هرکدام از آنها با هدف و عملکردی خاص به صورت جداگانه از سرویس های دیگر یک اپلیکیشن فعالیت می کنند. بنابراین در زمان انتشار بروزرسانی فقط آن تیم هایی که مسئولیت یک بخش را بر عهده دارند درگیر خواهند شد.

اگرچه استفاده از معماری میکروسرویس و انتشار آپدیت های مکرر باعث افزایش Deployment شده و چالش های عملیاتی بسیاری را به وجود می آورند، بنابراین اقداماتی نظیر یکپارچگی مستمر (Continuous Integration) و تحویل مداوم (Continuous Delivery) به سازمان ها کمک می کند تا محصول خود را از طریق روشی امن، معتبر و پرسرعت به مشتریان عرضه کنند.

علاوه بر این اقدامات اتوماسیون زیرساختی نظیر Infrastructure as Code (زیرساخت به عنوان کد) و مدیریت پیکربندی به سازمان کمک می کند تا متناسب با تغییرات، منابعی پاسخگو و انعطاف پذیر جمع آوری کنند؛ همچنین مهندسین با استفاده از روش نظارتی مانیتورینگ (Monitoring) و لاگینگ (Logging) می توانند عملکرد اپلیکیشن و زیرساخت های آن را به طور مداوم پیگیری کرده و به سرعت به مشکلات آن واکنش نشان دهند.

مزایای دوآپس DevOps

1- سرعت

شما به لطف افزایش سرعت و چابکی می توانید نوآوری های خود را با سرعت بیشتری به مشتری ارائه کنید، همچنین قادر خواهید بود خود را با تغییرات بازار وفق داده و با سرعت بیشتری رشد کنید.

2- تحویل سریع

افزایش سرعت و فرکانس فرآیند انتشار محصول باعث می شود که محصول خود را سریع تر بهینه سازی کرده و در اختیار مشتریان قرار دهید. به عبارت دیگر شما قادر خواهید بود باگ های محصول خود را به سرعت شناسایی کرده و ویژگی های جدید را به آن اضافه نمایید.

به لطف دوآپس در حقیقت با سرعت بیشتری نیازهای مشتریان را پاسخ خواهید داد که در نهایت منجر به پیروزی در بازار رقابتی می شود. بنابراین یکپارچگی مستمر (Continuous Integration) و تحویل مداوم (Continuous Delivery) دو ویژگی هستند که موجب خودکارسازی فرآیند انتشار محصول (از توسعه تا استقرار) می شوند.

3- قابلیت اطمینان

با اطمینان از کیفیت آپدیت ها و تغییرات زیرساختی یک محصول می توانید آن را با سرعت بالا و ضریب اطمینان بیشتری تحویل داده و تجربه مثبتی برای کاربران نهایی به ارمغان آورید. قبل از انتشار محصول با استفاده از روش هایی نظیر یکپارچگی مستمر (Continuous Integration) و تحویل مداوم (Continuous Delivery) می توانید از کارکرد و امنیت بروزرسانی ها اطمینان حاصل کنید. علاوه بر این برای آگاهی از عملکرد محصول در دنیای واقعی نیز می توانید از روش نظارتی مانیتورینگ (Monitoring) و لاگینگ (Logging) بهره مند شوید.

4- مقیاس پذیری

به کمک دوآپس شما می توانید فرآیند توسعه و زیرساخت های یک پروژه را مدیریت کنید. در حقیقت با استفاده از ویژگی های اتوماسیون و یکپارچگی دوآپس قادر خواهید بود تا سیستم های پیچیده یا در حال تغییر را نیز با ریسک کمتری مدیریت کنید. برای مثال روش Infrastructure as Code (زیرساخت به عنوان کد) به شما کمک خواهد کرد که توسعه، تستینگ و محیط تولید را به نحو بهتری مدیریت کنید.

5- افزایش همکاری

به لطف ابعاد فرهنگی دوآپس که بر روی فاکتورهایی نظیر مالکیت و مسئولیت پذیری تاکید دارند قادر خواهید بود تا تیم های موثرتری بسازید. به عبارت دیگر زیر سایه دوآپس تیم های توسعه و عملیات به راحتی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و از طریق به اشتراک گذاری مسئولیت ها می توانند وظایف خود را با یکدیگر ترکیب کنند که در نهایت به از بین رفتن ناکارآمدی و صرفه جویی در زمان منجر می گردد.

6- امنیت

اگرچه دوآپس باعث افزایش سرعت کار می شود اما کنترل بر روی ابعاد نگهداری و مراقبتی همچنان حفظ می شود. به عبارت دیگر به لطف سیاست های امنیتی، کنترل دقیق و تکنیک های مدیریت پیکربندی که دوآپس دارد می توانید بدون از دست دادن امنیت به راحتی آن را مورد استفاده قرار دهید. برای مثال با استفاده از Infrastructure as Code (زیرساخت به عنوان کد) و Policy as Code (خط مشی به عنوان کد) می توان ابعاد مراقبتی را تعیین و پیگیری کرد.

7- اهمیت دوآپس

نرم افزارهای اینترنتی باعث تحول دنیا و صنایع مختلف نظیر بانکداری، خرید و سرگرمی شده است، آنها دیگر محدود به یک کسب و کار خاصی نیستند بلکه عضوی جدانشدنی از تجارت محسوب می شوند. کمپانی ها از طریق نرم افزارها با مشتریان ارتباط برقرار کرده و خدمات آنلاین را در انواع دستگاه های دیجیتال به آنها ارائه می کنند. علاوه بر این صنایع مختلف با استفاده از نرم افزارهای اینترنتی بخش هایی از زنجیره ارزش (Value Chain) مانند واحد لجستیک، ارتباطات و عملیات را تغییر می دهند که در نهایت باعث بهبود و افزایش راندمان کاری می شود.

چگونه سازمان خود را با دوآپس وفق دهیم؟

فلسفه فرهنگی دوآپس

برای اینکه از روش های دوآپس بهره مند شوید باید طرز فکر و فرهنگ سازمانی خود را تغییر دهید، به عبارت ساده دوآپس موانع میان تیم های توسعه و عملیات را از میان برمی دارد. در برخی از سازمان ها نه تنها این دو تیم از یکدیگر جدا نیستند بلکه در کنار یکدیگر کار می کنند. به لطف دوآپس دو تیم با هدف بهبود راندمان تولیدی توسعه دهندگان و افزایش اعتبار تیم فناوری اطلاعات در کنار یکدیگر به فعالیت خود ادامه می دهند.

در حقیقت آنها تلاش می کنند که به طور مکرر با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و از این طریق کیفیت خدماتی که به مشتری ارائه می کنند را افزایش دهند. آنها مسئولیت تمام خدماتی که ارائه می دهند را برعهده می گیرند به گونه ای که در برخی مواقع حتی پای خود را از عناوین و نقش های سنتی فراتر گذاشته و به نیازهای مشتریان و راه حل های مربوط به آن می اندیشند، علاوه بر این تیم های تعیین کیفیت و امنیت نیز در برخی از پروژه ها به تیم دوآپس می پیوندند.

کمپانی ها بدون توجه به ساختار سازمانی خود از مدل DevOps استفاده کرده و بر اساس آن تیم هایی را انتخاب می کنند تا کلیه مسئولیت های مربوط به  یک پروژه را عهده دار شوند.

بهترین ابزارهای DevOps